Osocze bogatopłytkowe w leczeniu wypadania włosów – dr hab. n. med. Maciej Pastuszczak,
specjalista dermatolog-wenerolog, specjalista immunologii klinicznej
Centrum Medyczne Arkady w Krakowie
Utrata włosów (łysienie) to dolegliwość, która znacznie obniża nastrój, jakość życia oraz poczucie własnej wartości. Badania wykazały, że pacjenci z różnymi typami łysienia istotnie częściej cierpią na depresję i zaburzenia lękowe.
Stąd, duże znaczenie przypisuje się wysiłkom współczesnej medycyny, których celem jest skuteczne leczenie wypadania włosów.
Terapia osoczem bogatopłytkowym to nowatorska metoda immunologiczna leczenia wielu postaci wypadania włosów. Osocze bogatopłytkowe uzyskuje się z krwi osoby poddawanej zabiegowi. Dzięki odpowiedniemu wirowaniu stężenie płytek w pobranej próbce może być nawet 7-krotnie wyższe niż w całej krwi pacjenta. Pod wpływem aktywacji płytki uwalniają ze swoich ziarnistości liczne substancje, m.in. czynniki wzrostu, molekuły adhezyjne czy chemokiny. Związki te stymulują różnicowanie i dzielenie się komórek budujących strukturę mieszka włosowego. Wpływają ponadto na regenerację mieszków włosowych, które zostały uszkodzone przez różne czynniki zewnętrzne (choroby mieszka włosowego, farbowanie, nieodpowiednia pielęgnacja).
Ogromne znaczenie w całej metodzie ma doświadczenie lekarza wykonującego zabieg. Cel, który zamierzamy osiągnąć jest ściśle zależny od uzyskanego stężenia płytek krwi. Ich stężenie w materiale, który podamy pacjentowi jest z kolei związane m.in. ze sposobem wirowania pobranej od pacjenta krwi. Przykładowo zastosowanie prędkości wirowania 160g pozwala uzyskać stężenie płytek krwi, które ma udowodnione działanie stymulujące dzielenie się komórek, co ma szczególne zastosowanie w leczeniu różnych postaci łysienia. Wyższe parametry wirowania skutkują z kolei nieco mniejszym stężeniem płytek. Preparat będzie miał wówczas przede wszystkim działanie nawilżające poprzez pobudzanie komórek do produkcji kwasu hialuronowego.
Jak dotychczas przeprowadzono kilka dobrze zaprojektowanych badań z randomizacją (to najbardziej wiarygodne badania naukowe), które potwierdziły skuteczność osocza bogatopłytkowego w leczeniu łysienia plackowatego i androgenowego zarówno u kobiet jak i mężczyzn.
Łysienie plackowate jest niebliznowaciejącą utratą włosów. W jego patomechanizm zaangażowane są limfocyty (przypuszczalnie autoreaktywne), które uszkadzają struktury mieszka włosowego, co skutkuje utratą włosów. Skuteczność osocza bogatopłytkowego w leczeniu łysienia plackowatego wykazano jak dotychczas w kilku badaniach naukowych. Procedurę wykonywano przeciętnie raz w miesiącu przez 3 kolejne miesiące. U znakomitej większości pacjentów (różnica istotna statystycznie, p<0.05) uzyskano po zakończonym okresie obserwacji odrost włosów. Co istotne odrost w grupie pacjentów leczonych osoczem pojawiał się istotnie wcześniej niż wśród chorych leczonych innymi sposobami (np. ostrzykiwaniem sterydami).
Szacuje się, że łysienie androgenowe może dotyczyć na różnym etapie życia nawet połowy mężczyzn i kobiet. Istotą choroby jest skrócenie fazy anagenu (tj. fazy aktywnego wzrostu włosa), szybsze przejście włosa do fazy telogenu (tj. fazy obumierania włosa) oraz tzw. miniaturyzacja mieszków włosowych. Włos staje się wówczas coraz cieńszy przez co prawie niewidoczny, aż w końcu wypada.
Badania naukowe potwierdziły skuteczność osocza bogatopłytkowego w leczeniu łysienia androgenowego. Udało się wykazać u leczonych pacjentów zarówno zwiększenie gęstości włosów jak i ich pogrubienie. Warunkiem koniecznym jednak do uzyskania dobrych efektów jest wczesne rozpoczęcie kuracji kiedy zaawansowanie łysienia w skali Norwooda-Hamiltona u mężczyzn i Ludwiga u kobiet jest niskie (zaawansowanie choroby każdorazowo jest oceniane przed rozpoczęciem leczenia przez doświadczonego lekarza).
Zabiegi muszą być wykonywanie najlepiej co 2 tygodnie przez 3 kolejne miesiące. W badaniach eksperymentalnych zauważono, że korzystny efekt kuracji może utrzymywać się nawet przez rok.
Jak przebiega zabieg i jak długo trwa?
Zabieg z zastosowaniem osocza bogatopłytkowego trwa około 45 min. Najpierw lekarz pobiera około 6 ml krwi od pacjenta. Kolejno krew poddana jest wirowaniu, aby oddzielić płytki krwi od reszty. Następnie podaje się czynnik aktywujący płytki, aby uwolniło się z nich jak najwięcej wspomnianych czynników wzrostu. Zawiesinę zaktywowanych płytek krwi podaje się do skóry na zasadzie mezoterapii, tj. poprzez nakłucia.
Jak długo należy czekać na efekty po zabiegu?
Efekt nawilżenia, poprawy jędrności skóry i ustąpienia świądu występuje niemal natychmiast po zabiegu. Po ok. 3 tygodniach odnotowuje się zahamowanie wypadania włosów. A następnie rozpoczyna się wzrost włosów, który jako zagęszczenie widoczny jest po około 2-3 miesiącach.
Przeciwwskazania do zabiegu:
– choroby układowe o dominujących mechanizmie immunologicznym
– choroby nowotworowe
– choroby krwi, w tym choroby płytek krwi (małopłytkowość, defekty adhezji płytek krwi)
– ciąża
Pacjent nie powinien:
– na 48 godzin przed zabiegiem przyjmować niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen)
– na 2 tygodnie przed zabiegiem nie przyjmować doustnie glikokortykosteroidów w dawce odpowiadającej więcej niż 10 mg/dobę prednizonu
Powikłania
Metoda jest bezpieczna i nie wiąże się z istotnym ryzykiem powikłań, jeśli przeprowadzona jest przez lekarza z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań.
Piśmiennictwo:
- Yin W et al. Optimization of pure platelet-rich plasma preparation: a comparative study of pure platelet-rich plasma obtained using different centrifugal conditions in a single-donor model. Exp Ther Med 2017; 14: 2060-2070.
- Trink A, et al. A randomized double-blind, placebo- and active-controlled, half-head study to evaluate the effects of platelet-rich plasma on alopecia areata. Br J Dermatol 2013; 169: 690-694.
- Schumez H et al. Intralesional platelet ruch plasma vs intralesional tramcinolone in the treatment of alopecia areata: a comparative study. Int J Med Res Heal Sci 2015; 4: 118.
- El Taieb MA, et al. Platelets rich plasma versus minoxidil 5% in treatment of alopecia areata: a trichoscopic evaluation. Dermatol Ther 2017; 30:e 12437
- Blumeyer A, et al. Evidence-based guideline for the treatment of androgenic alopecia in women and in men. J Dtsch Dermatol Ges 2011; 9: S1-S57.